Hofvijver
Poëzieprijs 2012
Juryrapport
Voorgelezen op zaterdag 24 november 2012
in
de Haagse Salon van het Haags Historisch Museum
door
Will van Sebille
Na
de eerste editie van de Hofvijver Poëzieprijs in september 2011
presenteren wij u voor de tweede keer de uitslag van de Hofvijver
Poëzieprijs, die wij vandaag in deze prachtige zaal uitreiken.
De
Hofvijver Poëzieprijs, ingesteld door de Stichting Vrienden van de
Hofvijver, is de eerste cyclusprijs in het Nederlandse taalgebied.
Als voorwaarde voor deelname geldt dat de inzendingen binnen het
jaarthema een cyclus van vijf of meer gedichten dienen te omvatten.
Voor deze opzet heeft onze jury welbewust gekozen. De prijs bestaat
namelijk naast een kunstwerk uit een eigen bundel voor de winnaar.
Dichters die de reikwijdte bezitten om naast een toevalstreffer een
samenhangend geheel te schrijven worden door deze opzet aangesproken,
zoals wij vorig jaar en dit jaar weer hebben ervaren.
De
jury bestond dit jaar uit Ruud Hisgen, Theo Monkhorst, Eelco van der
Waals en mijzelf. Ik heb als voorzitter de eer u mee te nemen in onze
wederwaardigheden.
Onze
jury heeft zich gebogen over 20 inzendingen die zich bewogen rondom
het thema grenzen.
Een plezierige maar soms lastige opgave, ook al omdat de kwaliteit
wisselend was, soms zelfs binnen één cyclus. En zeker dat laatste
maakt het uitdagend om tot een beoordeling te komen. Als jury
beoordeel je namelijk een cyclus als geheel. Wanneer van de vijf, zes
of meer gedichten daar één min of meer buiten valt, zoek je naar
wegen om die ‘uitvaller’ in te passen binnen het geheel.
De
jury is bij elkaar gekomen om tot een gezamenlijke selectie van de
genomineerden te komen. Dit werd een dynamisch gesprek waarin
poëzieopvattingen uitgewisseld werden – en soms bestreden – waar
naar elkaar geluisterd werd, zinsneden voorgelezen, argumenten voor
en tegen over de tafel vlogen. Uiteindelijk kwamen we tot drie
genomineerden die inmiddels bekend zijn gemaakt.
We
willen de drie genomineerden recht doen met een voordracht van één
gedicht uit hun cyclus, voorgedragen door hen zelf.
Inge
Boulonois: Naaste
grenzen – polyptiek
Dit
veelluik bestaat uit beeldende beschrijvingen van zes verschillende
manieren waarop de mens de ‘opdringerige deining van de wereld’
op afstand probeert te houden. De muur, het dak, de deur, de drempel,
het raam en de schutting vormen de naaste grenzen van het
beschuttende bouwsel waarin de mens veiligheid, warmte en afzondering
zoekt. De dichter dicht de ons omringende dode materialen menselijke
eigenschappen toe waardoor ze tot leven komen. De onverzettelijke
muur van steen ‘staat haaks op de horizon van tijd’ en is een
‘metershoge grens met groot gewicht, rechtlijnig als een
redenering’. Het zorgzame dak ‘schept een eenvoudig hier en nu’
en is ‘gemaakt van moederlijk ommantelende spanten’. De
gastvrije, verdraagzame deur ‘houdt van verrassingen’ en komt van
top tot teen wachtend ‘nimmer in verzet’. De bescheiden drempel
ligt ‘afgemeten recht en stil als een gedachtestreep’. Het
openhartige raam zet aan tot gestaar en ‘tot agendaloos gemijmer
over uit- of inzicht’. En met de beschermende schutting als laatste
gedicht in de cyclus wordt de cirkel gesloten. In dit zesluik van
gedichten, vol rake typeringen en verrassende taalvondsten, schildert
de dichter een woning van taal. Al dwalend door deze verbale
constructies doet het lezersoog zich tegoed aan tal van ‘uit- en
inzichten’.
Remco
Ekkers:
Voorbij
de grens, Ultima Thule
In
de cyclus, Voorbij
de grens, Ultima Thule
wordt op verschillende manieren gepoogd met taal grenzen te
overschrijden. De geografische grens, zoals blijkt uit de titel:
Ultima
Thule,
de naam uit de oudheid voor het uiterste noorden, waarvan niemand
weet waar het precies ligt. Maar ook de tijdgrens, zoals in het
gedicht over de kindmummie, ingepakt in een huid van een stinkrob, en
zelfs de grens van licht en donker in de vorm het Noorderlicht. Het
is een cyclus, deels in verhalende, deels in compacter poëtische
vorm, die beschrijft en soms ook ontroert. Het geheel is een spannend
verslag van een grensverleggende ervaring.
Yolande de Kok: Hofvijvercyclus
De
Hofvijvercyclus
begint met een toelichting: dat in een stad aan de zee alles met
grenzen te maken heeft. Die stad is Den Haag, en de grenzen zijn die
tussen stad en natuur, tussen zand en water, tussen duinen en strand,
naast de begrenzing van het hofvijvereiland en die van het duingebied
Meijendel, dat de dichter eveneens kenschetst als een eiland.
Uiteindelijk
heeft de kwaliteit van de gedichten de doorslag gegeven, naast de
originele kijk op (voor ons als Hagenaars) bekende plekken: een
natuurgebied dat een eiland zou kunnen zijn, als de stad een zee was.
De oudheid die bovenkomt op het nieuwe opgespoten land van de
zandmotor in de vorm van kiezen van een mammoet. De eigenzinnige
introductie van een zandwachter waar geen bos is en waar de dichter
kamelen laat lopen in datzelfde gedicht.
Deze
cyclus laat zien dat in de wereld van het gedicht alles kan:
omkeringen, fantasmen, tijden die in elkaar vervloeien, beelden die
er zouden kunnen zijn als de wereld buiten het gedicht anders was.
Daarmee veranderen de gedichten de wereld buiten het gedicht waarin
wij leven. Wij kijken voortaan met andere ogen naar bekende plekken
in onze stad.
De
winnaar
Na
de uitwisseling van veel overwegingen en argumenten zijn we het als
jury eens geworden over de cyclus die volgens ons het meest recht
doet aan de verwoording van het thema Grenzen.
Naast
objectieve aspecten, zoals dichterlijk vakmanschap, originaliteit en
een relatie met het thema, hebben bij onze keuze ook subjectieve
aspecten zoals zeggingskracht, het raken, verrassen of ontroeren van
de lezer meegespeeld.
Uiteindelijk
hebben wij gemeend de cyclus te belonen met de Hofvijver Poëzieprijs
2012 waarin –
ik citeer uit de introductie – ‘op verschillende manieren gepoogd
wordt met taal grenzen te overschrijden’ wat het tot een cyclus
maakt ‘ deels in verhalende, deels in compacter poëtische vorm,
die beschrijft en soms ook ontroert’.
Ik
heb het hier over de cyclus Voorbij
de grens, Ultima Thule van
Remco
Ekkers, die wij hierbij uitroepen tot winnaar van de Hofvijver
Poëzieprijs 2012.
De
jury dankt alle 20 inzenders voor hun werk, waarmee zij ons als
juryleden hebben weggevoerd uit het leven van alledag in evenzovele
werelden van gevoel, beleving en avontuur.
Voor
de tweede keer stond de jury voor de taak het onvergelijkbare te
vergelijken. De kennismaking met het werk van de inzenders en de
opdracht om daaruit een keuze te maken heeft ons ook dit jaar
verrijkt en heeft ons de gelegenheid geboden tot een doorgaand
discours over de kracht, de veelzijdigheid en de schoonheid van de
poëzie.
Het juryrapport is hier te downloaden in PDF.
